Wanneer iemand ziek is dan brengt dit heel wat met zich mee zowel voor de patiënt en zijn of haar omgeving.
Niet alleen wordt en voelt de zieke zich afgesneden van zijn vertrouwde omgeving en dagdagelijkse gewoontes maar daarnaast is het ook een hele opgave om met het slechte nieuws van een zware diagnose en een behandeling om te gaan.

Maar ook voor de nabije familie, de ondersteunende omgeving is het een beproeving waardoor iedereen onder zware druk kan komen te staan.

Ziekte is een veelomvattend begrip. Het kan gaan om mentale en psychologische aspecten, maar ook om fysieke aandoeningen. Het kan aangeboren zijn of naarmate de tijd ontwikkeld. Ondanks het feit dat het begrip een negatieve lading draagt, zijn er verschillende perspectieven waaruit velen troost en kracht halen.

Moslims zijn ervan overtuigd dat er verschillende wijsheden schuilen achter het ziek zijn waarbij het “goede” domineert. Het accepteren van een ziekte wordt meestal uitgedrukt in het woord “alhamdoelilah” (alle lof aan Allah).

Voor moslims is het Allah die alles bepaalt. Zowel gezondheid als zijn ziekte. Maar zoals een overlevering van de profeet Mohammed zegt:
“Allah heeft geen ziekte neergezonden of Hij heeft er ook een genezing voor neergezonden.” wordt men aangespoord om te geloven in genezing en hiervoor te doen wat mogelijk en noodzakelijk is.

Het ziek zijn wordt in geen geval gezien als een straf maar eerder een beproeving die veel vergt van de patiënt en zijn omgeving.

Verschillende overleveringen van de profeet Mohammed bespreken de gunsten bij Allah die weggelegd zijn voor de zieke. Daarnaast worden moslims sterk aangespoord om zieken te bezoeken en hen te ondersteunen zodat ze niet in een isolement geraken. Het bezoeken van een zieke behoort als het ware tot de werken van barmhartigheid.

Voor het overlijden

De laatste levensfase is een intens moment dat in alle rust en sereniteit dient te verlopen.
Een stervende persoon is zich bewust van de troostende aanwezigheid van de mensen rondom. Daarom dient de stervende omringd te worden door diegenen die hem/haar het nauwste aan het hart liggen. Tijdens die momenten is het belangrijk dat er op een respectvolle en rustige manier afscheid kan genomen worden.

Hoe moeilijk men het ook heeft, de emotionaliteit van de omgeving mag in geen geval het stervensproces storen. De spirituele en religieuze ondersteuning op dat moment kan door elke moslim geboden worden. Toch vinden de meeste mensen het belangrijk dat er een imaam bij is of iemand anders met kennis en vertrouwen.

De talqien

De moslim die de stervende tijdens de laatste momenten ondersteunt, heeft als voornaamste taak de “talqien”.

Dit houdt in dat men in alle rust en zachtheid de woorden van de “sjahada” (geloofsgetuigenis)

Ash-hadu an la ilaha illa-llah wa-ash-hadu anna Muhammadan rasulu-llah

of de “kalimatoe tawhied” (woorden van éénheid van Allah) uitspreekt zodat de stervende die kan herhalen of minstens horen.

La ilaha illa Allah

De woorden van geloof zijn een verbondenheid tussen de stervende en Allah. Met deze woorden wordt het geloof in de éénheid van Allah en in Zijn aanbidding opnieuw bevestigd. Het volstaat dat één persoon deze woorden zachtjes voorzegt aan de stervende en af en toe hem/haar daaraan herinnert.

Wanneer een stervende de woorden niet kan herhalen dan volstaat het horen daarvan. Wat niet luidop kan uitgedrukt worden, kan plaats hebben in het innerlijke, het hart. Allah zegt in de koran: Zeg: “Of gij dat wat in uw hart is verbergt of onthult, Allah weet het en Hij weet wat in de hemelen en op aarde is. Allah heeft de macht over alle dingen. (3:29)

Vlak na het overlijden

Wanneer het overlijden is geconstateerd dan zijn er belangrijke islamitische voorschriften die nageleefd moeten worden.

De overledene is onbeschermd en kwetsbaar. In die kwetsbaarheid wordt zijn lichaam overgedragen aan de mensen die deze rituelen zullen uitvoeren. In de eerste plaats gaat de voorkeur naar de dichte familie, kennissen of vrienden. Maar indien de naaste familie daar geen kennis van hebben, mag dit door anderen gedaan worden.

Uiteraard kan de familie steeds aanwezig en dicht bij de overledene zijn gedurende alle rituelen. Dit punt is ook belangrijk voor het proces van besef en verwerking.

De voorschriften:

1. De ogen van de overledene sluiten. De profeet Mohammed heeft dit gedaan bij Abie Salamah en hij zei: ”De ontnomen ziel wordt door het oog gevolgd.” (Overgeleverd door Moesliem)

2. Ervoor zorgen dat de gewrichten van de overledene niet in een slechte lighouding verstijven of dat de buik zou uitzetten. Medische hulpmiddelen worden losgekoppeld maar ook een vals gebit wordt weggehaald. Hiervoor kan men uiteraard de hulp inroepen van het verplegend personeel of andere deskundigen.

3. Indien mond van de overledene wijd open is, mag deze met een verband om het hoofd dichtgehouden worden.

4. Het volledige lichaam bedekken met een laken of iets anders. Er wel aandacht aan besteden dat het gezicht van de overledene onbedekt is als jonge kinderen komen groeten.

5. Het nieuws van het overlijden verspreiden.

6. Het wassen van het lichaam

6. Het kleden van het lichaam (kafn)

7. Het gebed voor de overledene

8. Het begraven van de overledene.

Elke persoon is uniek en rouwt anders. Ongeacht het geloof dient men ruimte en tijd te maken om de gevoelens te accepteren en te uiten. Het is voor iedereen een proces die hij of zij moet doorstaan. Vanuit het Islamitisch geloof krijgt de moslim drie dagen om alle emoties op vrije loop te laten gaan. Men dient dan de werkelijkheid van het verlies onder ogen te zien en dit kan leiden tot pijn die ervaren en gedeeld mag worden met de dierbare nabestaanden.

Na deze drie dagen probeert een moslim het leven terug op te nemen. Dit betekent niet dat men niet meer verdrietig kan zijn, maar men gaat zich als het ware aanpassen aan de omgeving zonder de overledene, het verlies van de persoon een plaats geven in het eigen leven. De focus wordt dus niet meer gelegd op het rouwen zélf, maar op het functioneel omgaan met het verlies om tot innerlijke rust te komen.

Het is vanuit islamitisch invalshoek heel gewoon dat de moslim een disfunctionele houding aanneemt in die periode. Sociaal-emotionele opvang is een belangrijke taak van de omgeving. Dit zijn de dagen waarin getroost en gecondoleerd wordt zodat de nabestaande voelt dat zijn emoties erkend worden en hij dit kan plaatsen. Want daarna moet men proberen zijn leven terug in handen nemen en terug zijn dagelijkse verantwoordelijkheden opnemen en bewuster zijn van de dood. Het gedenken van de persoon en smeekbeden verrichten wordt nog steeds aangeraden. Men gaat dus niet proberen te vergeten, maar juist bewuster omgaan met de dood die behoort tot de eindfase van de mens.